mesane kapasitesi ne demek?

Mesane Kapasitesi

Mesane kapasitesi, idrar torbası olarak da bilinen mesanenin, rahatsızlık veya ağrıya neden olmadan depolayabileceği maksimum idrar miktarıdır. Bu kapasite, bireysel fizyolojik farklılıklar, yaş, cinsiyet ve altta yatan tıbbi durumlar gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak kişiden kişiye değişiklik gösterir.

Mesane Anatomisi ve Fizyolojisi

Mesane, alt karın bölgesinde bulunan, içi boş, kaslı bir organdır. Temel görevi, böbrekler tarafından üretilen idrarı geçici olarak depolamak ve uygun zamanda üretra yoluyla vücuttan atmaktır.

Mesane duvarı, detrusor kası olarak bilinen pürüzsüz kas tabakalarından oluşur. Detrusor kası, mesanenin dolmasına izin veren rahat bir durumda kalır. İdrar yapma ihtiyacı duyulduğunda, bu kas kasılır ve idrarı üretra'ya doğru iter.

Mesane kapasitesi, mesane duvarının esnekliği ve sinir sisteminin kontrolü ile yakından ilişkilidir.

Normal Mesane Kapasitesi

Genel olarak, yetişkinlerde normal mesane kapasitesi 300-500 ml (yaklaşık 1-2 su bardağı) arasında değişir. Çocuklarda ise mesane kapasitesi yaşa göre farklılık gösterir. Ortalama olarak aşağıdaki gibi bir tablo izlenebilir:

Bebekler: 50-100 ml
Çocuklar (5-8 yaş): 150-250 ml
Çocuklar (8-12 yaş): 200-300 ml
Ergenler ve Yetişkinler: 300-500 ml

Bu değerler ortalama değerlerdir ve kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Mesane kapasitesi, kişinin sıvı alımına, idrar alışkanlıklarına ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir.

Mesane Kapasitesini Etkileyen Faktörler

Mesane kapasitesini etkileyen birçok faktör bulunmaktadır:

Yaş: Yaşlanma ile birlikte mesane kaslarının elastikiyeti azalabilir, bu da mesane kapasitesinin düşmesine neden olabilir.
Cinsiyet: Kadınların mesane kapasitesi, hamilelik veya pelvik taban kaslarının zayıflaması gibi nedenlerle etkilenebilir. Erkeklerde ise prostat büyümesi mesane kapasitesini etkileyebilir.
Sıvı Alımı: Aşırı sıvı alımı mesaneyi daha sık doldurarak kapasiteyi geçici olarak artırabilirken, yetersiz sıvı alımı mesane kaslarının küçülmesine ve kapasitenin azalmasına neden olabilir.
İdrar Alışkanlıkları: Sık sık idrarı tutmak, mesane kaslarının zayıflamasına ve kapasitenin azalmasına yol açabilir.
Tıbbi Durumlar: Bazı tıbbi durumlar mesane kapasitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Bunlar arasında idrar yolu enfeksiyonları (İYE), aşırı aktif mesane (OAB), interstisyel sistit, diyabet ve nörolojik bozukluklar yer alır.
İlaçlar: Bazı ilaçlar, idrar söktürücüler (diüretikler) gibi, idrar üretimini artırarak mesane kapasitesini etkileyebilir.
Pelvik Taban Kaslarının Durumu: Güçlü pelvik taban kasları, mesaneyi destekleyerek idrar kontrolünü artırabilir ve mesane kapasitesini olumlu yönde etkileyebilir. Pelvik taban kaslarının zayıflaması ise idrar kaçırmaya ve mesane kapasitesinin azalmasına neden olabilir.

Mesane Kapasitesi Sorunları ve Belirtileri

Anormal mesane kapasitesi, çeşitli belirtilere neden olabilir. Bunlar şunları içerebilir:

Sık İdrara Çıkma: Günde 8 defadan fazla idrara çıkma ihtiyacı.
İdrar Kaçırma (İnkontinans): İdrar yapma ihtiyacını kontrol edememe.
Ani İdrar Sıkışması: Ani ve şiddetli idrar yapma dürtüsü.
Gece İdrara Kalkma (Noktüri): Geceleri birden fazla kez idrara kalkma ihtiyacı.
İdrar Yaparken Zorlanma: İdrar yapmaya başlamada veya devam ettirmede zorluk.
İdrar Yaptıktan Sonra Tam Boşalmama Hissi: Mesanenin tamamen boşalmadığı hissi.

Tanı ve Değerlendirme

Mesane kapasitesi sorunları olan kişilerde, bir doktor tarafından kapsamlı bir değerlendirme yapılması önemlidir. Bu değerlendirme şunları içerebilir:

Tıbbi Öykü: Hastanın semptomları, idrar alışkanlıkları, sıvı alımı ve mevcut tıbbi durumları hakkında bilgi toplama.
Fiziksel Muayene: Pelvik taban kaslarının değerlendirilmesi ve altta yatan diğer olası nedenlerin araştırılması.
İdrar Tahlili: İdrar yolu enfeksiyonları veya diğer anormalliklerin belirlenmesi.
İdrar Kültürü: İdrar yolu enfeksiyonuna neden olan bakteri türünün belirlenmesi.
İdrar Günlüğü: Hastanın idrara çıkma sıklığını, miktarını ve diğer ilgili bilgileri kaydettiği bir günlük tutması.
Ürodinamik Testler: Mesane fonksiyonunu değerlendirmek için yapılan testler. Bu testler, mesane kapasitesini, mesane basıncını ve idrar akış hızını ölçebilir.

Tedavi Yöntemleri

Mesane kapasitesi sorunlarının tedavisi, altta yatan nedene ve semptomların şiddetine bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

Davranışsal Tedaviler:
- Mesane Eğitimi: İdrara çıkma aralıklarını kademeli olarak uzatarak mesane kapasitesini artırmaya yönelik bir program.
- Pelvik Taban Egzersizleri (Kegel Egzersizleri): Pelvik taban kaslarını güçlendirmek için yapılan egzersizler. Bu egzersizler, idrar kontrolünü artırmaya ve mesane kapasitesini iyileştirmeye yardımcı olabilir.
- Sıvı Yönetimi: Gün boyunca yeterli miktarda sıvı almak ve idrara çıkmayı tetikleyebilecek kafein ve alkol gibi içeceklerden kaçınmak.
İlaçlar:
- Antikolinerjikler: Aşırı aktif mesane semptomlarını azaltmaya ve mesane kapasitesini artırmaya yardımcı olabilecek ilaçlar.
- Beta-3 Agonistler: Aşırı aktif mesane semptomlarını azaltmaya ve mesane kapasitesini artırmaya yardımcı olabilecek başka bir ilaç sınıfı.
Cerrahi:
- Şiddetli vakalarda ve diğer tedaviler başarısız olduğunda, mesane kapasitesini artırmak veya mesane fonksiyonunu düzeltmek için cerrahi seçenekler düşünülebilir. Örneğin, augmentasyon sistoplastisi olarak adlandırılan bir cerrahi işlemde, bağırsak dokusu kullanılarak mesane büyütülür.